سنسور اکسیژن چیست و چه نقشی در خودروی شما دارد؟

سنسور اکسیژن (Oxygen Sensor) که با نام‌های سنسور O2 یا سنسور لامبدا (Lambda) نیز شناخته می‌شود، یکی از مهم‌ترین و هوشمندترین قطعات در سیستم کنترل آلایندگی و مدیریت موتور خودروهای امروزی است. این قطعه در حقیقت "بینی الکترونیکی" کامپیوتر خودرو (ECU) است که در مسیر سیستم اگزوز قرار می‌گیرد تا میزان اکسیژن باقی‌مانده در گازهای خروجی را به طور مداوم اندازه‌گیری کند.

وظیفه اصلی سنسور اکسیژن : رسیدن به احتراق ایده‌آل

هدف نهایی هر موتور احتراق داخلی، رسیدن به یک ترکیب سوخت و هوای بهینه است که به آن نسبت استوکیومتری (Stoichiometric Ratio) می‌گویند (حدود ۱۴.۷ واحد هوا به ازای ۱ واحد سوخت). سنسور اکسیژن با ارسال یک سیگنال ولتاژ به ECU، اطلاعات زیر را مخابره می‌کند:

• مخلوط غنی (Rich Mixture) : اگر اکسیژن در اگزوز کم باشد، یعنی سوخت زیاد و هوا کم است.
• مخلوط رقیق (Lean Mixture) : اگر اکسیژن در اگزوز زیاد باشد، یعنی سوخت کم و هوا زیاد است.

ECU با دریافت این اطلاعات، پاشش سوخت انژکتورها را به صورت لحظه‌ای تنظیم می‌کند تا احتراق همیشه در بهینه‌ترین حالت ممکن باقی بماند. این فرآیند به طور مستقیم منجر به کاهش مصرف سوخت، افزایش راندمان موتور و کاهش چشمگیر آلاینده‌ها می‌شود.

مهم‌ترین علائم خرابی سنسور اکسیژن

خرابی این قطعه حساس می‌تواند کل عملکرد خودرو را تحت تأثیر قرار دهد. شایع‌ترین نشانه‌های خرابی آن عبارت‌اند از :

• روشن شدن چراغ چک موتور : اولین و رایج‌ترین علامت، ثبت کد خطا در ECU و روشن شدن چراغ چک است.
• افزایش محسوس مصرف سوخت : به دلیل عدم تنظیم صحیح ترکیب سوخت، مصرف بنزین بالا می‌رود.
• کاهش شتاب و قدرت خودرو : موتور برای تولید قدرت بهینه دچار مشکل می‌شود.
• بد کار کردن موتور و لرزش در حالت درجا.
• خروج دود سیاه از اگزوز و بوی خام‌سوزی بنزین.
• مردود شدن در تست‌های آلایندگی.